مخملک در گذشته یکی از جدی‌ترین و کشنده‌ترین بیماری‌های دوران کودکی بود. اما امروزه با آنتی‌بیوتیک قابل درمان است و بسیار کمتر از گذشته خطرناک است.
مخملک بیشتر اوقات در بچه‌های پنج تا ۱۵ ساله بروز می‌کند و ابتلا به آن در کودکان زیر دو سال بسیار غیرمعمول است.
آیا مخملک واگیردار است؟
خود راش مخملک واگیردار نیست، اما گلودرد استرپی واگیر دارد. با این حال، کودک شما بعد از ۲۴ ساعت مصرف آنتی‌بیوتیک، دیگر بیماری را منتقل نمی‌کند.
طی ۲۴ ساعت اول، لیوان‌ها، ظروف غذاخوری، مسواک، ملافه و حوله‌های او را از سایر اعضای خانواده جدا کنید و آنها را با آب گرم و صابون بشویید.
اعضای خانواده یا سایر افرادی که با فرزند شما در تماس هستند، می‌توانند ناقل باکتری‌های استرپ باشند، حتی اگر هیچ علائمی نداشته باشند. بنابراین، از همه بخواهید که مرتباً دست‌های خود را بشویند.
چه عاملی باعث ایجاد مخملک می‌شود؟
مخملک اساساً همان استرپ گلو یا گلودرد استرپتوکوکی به همراه نوعی راش یا بثورات پوستی است. این بیماری به عنوان یک عفونت دستگاه تنفسی فوقانی و توسط باکتری‌های استرپتوکوکی نوع آ، یعنی همان باکتری‌هایی که باعث ایجاد گلودرد استرپی و برخی عفونت‌های پوستی می‌شوند شروع می‌شود. سپس این باکتری‌ها سمی را در بدن آزاد می‌کنند که باعث ایجاد بثورات می‌شود.
اگر فرزندتان مخملک دارد، احتمالاً عفونت استرپ را از کودک دیگری با استنشاق ذرات تنفسی آلوده، استفاده از لیوان یا ظروف مشترک یا دست زدن به چیزی که کودک آلوده به آن دست زده، مثل حوله یا یک اسباب‌بازی گرفته است.
ابتلا به مخملک از طریق عفونت‌های پوستی استرپی مانند زردزخم بسیار نادر اما امکان‌پذیر است. در این موارد کودک احتمالاً گلودرد نخواهد داشت.
علائم مخملک چیست؟
مخملک معمولاً با گلودرد، سردرد و تب ۳۸/۳ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر شروع می‌شود. در اوایل عفونت، زبان فرزندتان ممکن است پوششی سفیدرنگ یا زردرنگ داشته باشد که ممکن است بعداً قرمز شود. همچنین برجستگی‌های روی زبان کودک ممکن است بزرگ‌تر از حد نرمال به نظر برسد. این عارضه زبان توت‌فرنگی نامیده می‌شود.
لوزه‌ها و ناحیهٔ پشت گلو نیز ممکن است این پوشش را داشته باشد یا می‌تواند قرمز و متورم به نظر برسد. اگرچه صورت فرزندتان برافروخته و قرمز خواهد بود، اما ممکن است ناحیهٔ اطراف دهانش رنگ‌پریده باشد. علائم دیگر شامل لرز، درد، کاهش اشتها، ورم غدد لنفاوی گردن، احساس ناخوشی، تهوع، درد معده و استفراغ است.
راش پوستیِ مشخصه‌ٔ مخملک معمولاً در روز دوم ظاهر می‌شود و به طور معمول حدود دو تا پنج روز باقی می‌ماند. این راش معمولاً به عنوان توده‌ای از لکه‌های قرمز ریز و روی سر و گردن شروع می‌شود و به تنه و سپس اندام‌ها منتشر می‌شود. برجستگی‌ها حسی شبیه کاغذ سنبادهٔ ظریف دارند و ممکن است خارش داشته باشند.
این راش گاهی رگه‌های قرمزی به نام خطوط پاستیا را در قسمت‌های چین‌خورده‌ٔ بدن به خصوص اطراف زیر بغل، قسمت داخلی آرنج و کشالهٔ ران ایجاد می‌کند. با کمرنگ شدن راش ممکن است پوست کودک، مخصوصاً روی دست و پا و در ناحیهٔ کشاله ران دچار پوسته‌ریزی شود.
مخملک چطور درمان می‌شود؟
اگر پزشک فرزندتان به مخملک یا نوع دیگری از عفونت استرپ مشکوک باشد، برای تأیید تشخیص یک کشت گلو انجام می‌دهد. تنها کاری که برای انجام این کشت لازم است زدن یک گوش پاک‌کن به گلوی کودک برای نمونه گرفتن از باکتری‌های ایجادکنندهٔ علائم اوست و هیچ دردی به همراه ندارد. پزشک سپس برای کودک آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد.
با درمان دارویی، بهبود نسبتاً سریع است، هرچند بثورات امکان دارد برای چند روز باقی بماند. ممکن است چند هفته طول بکشد تا لوزه‌ها و غدد متورم به حالت عادی برگردد.
در صورت درمان نشدن، عفونت استرپ می‌تواند عوارضی جدی شامل آبسه‌های گلو یا به ندرت تب روماتیسمی داشته باشد که می‌تواند باعث مشکلات قلبی درازمدت شود. بنابراین، اطمینان حاصل کنید که کودک شما بلافاصله مصرف آنتی‌بیوتیک را شروع کرده و دز کامل دارو را تا زمانی که پزشک تجویز کرده است مصرف می‌کند تا تضمین شود که عفونت برنگردد.
اگرچه این امکان وجود دارد که چند بار گلودرد استرپی بگیرید، اما بیش از یک بار ابتلا به مخملک غیرمعمول است.
چطور حال فرزندتان را بهتر کنید؟
بعد از بردن کودک نزد پزشک می‌توانید کارهای زیر را برای بهبود کودک انجام دهید:
غذا و نوشیدنی‌های مناسب: به کودک خود غذاهای نرم یا مایع مانند سوپ، بستنی و شیک شیر بدهید. اگر گلویش خیلی متورم و دچار سوزش باشد، بلعیدن غذا می‌تواند دردناک باشد. غذاهای گرم یا سرد ممکن است برای او خوشایندتر باشد. همچنین مطمئن شوید که کودک استراحت می‌کند و مایعات زیادی می‌نوشد.
عسل با آب یا چای گرم: اگر فرزندتان یک ساله یا بزرگ‌تر باشد، کمی عسل یا چای گرم همراه با عسل ممکن است تسکین‌دهنده باشد. یادتان باشد قبل از تولد یک سالگی به کودکتان عسل ندهید، زیرا می‌تواند نوعی مسمومیت غذایی به نام بوتولیسم شیرخوار ایجاد کند.
دستگاه رطوبت‌ساز سرد: از یک دستگاه رطوبت‌ساز سرد در اتاق استفاده کنید تا گلویش کمتر احساس خشکی و سوزش داشته باشد. فقط حتماً فیلتر آن را طبق شرکت دستورالعمل سازنده تمیز کنید؛ در غیر این صورت، دستگاه می‌تواند میکروب‌هایی را به هوا اضافه کند.
دارو طبق دستور پزشک: اگر پزشک تجویز کرده است، می‌توانید برای رفع ناراحتی و کاهش تب به کودکتان استامینوفن کودک بدهید. اما هرگز به یک کودک آسپرین ندهید. آسپرین می‌تواند باعث سندرم ری، که یک بیماری نادر اما کشنده است شود.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرید؟
اگر فرزندتان گلودرد و یک راش یا هر گونه علائم دیگری از مخملک یا گلودرد استرپی مثل تب، غده‌های متورم در گردن یا پوشش سفید روی لوزه‌ها یا پشت گلو دارد، از مطب پزشکش وقت ویزیت فوری بگیرید.
اگر فرزندتان مبتلا به مخملک تشخیص داده شده است، درصورتی‌که ۴۸ ساعت پس از شروع مصرف آنتی‌بیوتیک هنوز تب یا علائم دیگر را دارد، دوباره با پزشک تماس بگیرید.
آزمایشگاه تخصصی دکتر صادقیان، مفتخر به اخذ ایزو ۹۰۰۱ و ایزو ۱۵۱۸۹ انگلستان، تحت نظر دکتر حامد صادقیان، متخصص پاتولوژی سرجیکال و کلینیکال، بالغ بر هزار مورد از آزمایشات مختلف را در زمینه های پاتولوژی، سیتولوژی و میکروبیولوژی، تحت پوشش قرار می دهد.
آزمایشگاه دکتر صادقیان طرف قرارداد بیمه های پایه و اکثر بیمه های مکمل درمان می باشد.
آدرس: مشهد – بلوارامامت – نبش امامت ۳۴ – ساختمان پزشکان امامت
شماره تماس: ۰۵۱-۳۶۰۱۷۸۵۱ و ۰۵۱-۳۶۰۱۷۸۵۲
آزمایشگاه تخصصی دکتر صادقیان با برخورداری از تجهیزات و پرسنل مجرب ، قادر به انجام خدمات نمونه گیری در منزل در مشهد می باشد.
