پسوریازیس بیماری خود ایمنی است که باعث رشد سریع سلول ها در پوست می شود. این رشد بیش از حد می تواند منجر به ایجاد پلاک های ضخیم و پوسته پوسته ای شود که ممکن است باعث ایجاد خارش یا ناراحتی شوند.
چندین نوع مختلف پسوریازیس وجود دارد که بسته به ظاهر فلس ها و محل قرارگیری آن ها در بدن متفاوت است. عوامل محرک محیطی اغلب باعث شعله ور شدن علائم پسوریازیس می شوند. در حالی که فرد نمی تواند این علائم را درمان کند، پیشرفت های اخیر در درمان پسوریازیس به این معنی است که آن ها می توانند تعداد بیرون آمدگی ها و پوسته پوسته شدن ها و شدت آن ها را کاهش دهند.
در این مقاله، انواع مختلف پسوریازیس، علائم و نحوه درمان آن ها را توضیح می دهیم.
علائم پسوریازیس
علائم اصلی پسوریازیس لکه های قرمز، پولکی و پوسته پوسته ای است که ممکن است پوسته ها به راحتی ریخته شوند و پوسته های نقره ای جایگزین آن ها شوند. همچنین احتمالاً باعث خارش شدید یا احساس سوزش می شوند.
علائم پسوریازیس در دوره عود بیماری ایجاد می شود و همینطور در طول زمان های مختلف با دوره های بهبودی در طی پاک شدن شکل می گیرند. دوره های بهبودی هر بار به طور متوسط ۱ تا ۱۲ ماه طول می کشد.
پیش بینی مدت زمان عود و دوره های بهبود می تواند چالش برانگیز باشد.
علائم می تواند خفیف تا شدید باشد و با توجه به نوع پسوریازیس ممکن است متفاوت باشد.
طبق نظر بنیاد ملی پسوریازیس:
- پسوریازیس خفیف کمتر از ۳ درصد از بدن را پوشش می دهد
- پسوریازیس متوسط ۳ تا ۱۰ درصد از بدن را پوشش می دهد
- پسوریازیس شدید بیش از ۱۰ درصد از بدن را پوشش می دهد
پلاک ها ممکن است در هر جایی ایجاد شوند اما معمولاً به صورت تکه های کوچکی در آرنج، زانو، کمر و پوست سر ایجاد می شوند.
انواع پسوریازیس
انواع مختلف پسوریازیس وجود دارد که در زیر توضیح داده شده است.
پسوریازیس پلاکی
حدود ۸۰-۹۰ درصد افراد مبتلا به پسوریازیس به پسوریازیس پلاکی مبتلا هستند. معمولاً به صورت ضایعات برجسته، ملتهب و قرمز، پوشیده شده از پوسته های نقره ای و سفید، اغلب در آرنج، زانو، پوست سر و کمر دیده می شود.
پسوریازیس معکوس
پسوریازیس معکوس در مناطق زیر ایجاد می شود:
- زیر بغل
- کشاله ران
- زیر پستان ها
- چین های پوستی دیگر، مانند اطراف اندام های تناسلی و باسن
پسوریازیس معکوس دارای ضایعات قرمز است، معمولاً بدون فلس هایی است که در پسوریازیس پلاک ایجاد می شود. ضایعات ممکن است صاف و براق باشند.
تحریک ناشی از مالش و تعریق می تواند این نوع پسوریازیس را به دلیل قرارگیری در چین های پوستی و نواحی حساس، بدتر کند. این بیماری بیشتر در افراد دارای اضافه وزن و کسانی که چین های پوستی عمیق دارند دیده می شود.
پسوریازیس اریتودرمیک
پسوریازیس اریتودرمیک نوعی التهاب نادر است که می تواند باعث ایجاد قرمزی در سطح بدن شود.
افرادی که به پسوریازیس پلاک ناپایدار مبتلا هستند، در جایی که ضایعات به طور واضح مشخص نیستند، ممکن است به پسوریازیس اریتودرمیک مبتلا شوند. همچنین ممکن است پوسته پوسته شدن یا جدا شدن لایه ها از پوست، خارش شدید و درد وجود داشته باشد.
پسوریازیس اریتودرمیک تعادل شیمیایی بدن را مختل می کند. این تداخل ممکن است باعث از بین رفتن پروتئین و مایعات شود که می تواند منجر به بیماری شدید شود.
ادم یا تورم ناشی از احتباس مایعات نیز ممکن است رخ دهد. این عارضه احتمالاً در اطراف مچ پا ایجاد می شود. بدن ممکن است در تنظیم دمای خود مشکل داشته باشد که می تواند باعث لرز شود.
پسوریازیس اریتودرمیک همچنین می تواند منجر به ذات الریه و نارسایی احتقانی قلب شود.
عوارض پسوریازیس اریتودرمیک می تواند خطرناک باشد. هرکسی که علائم این بیماری را نشان می دهد باید فوراً به پزشک مراجعه کند.
افرادی که به پسوریازیس اریتودرمیک مبتلا هستند، در صورت شدید بودن علائم ممکن است در بیمارستان بستری شوند.
پسوریازیس گوتات
پسوریازیس گوتات اغلب از کودکی یا بزرگسالی شروع می شود. به صورت لکه های کوچک، قرمز و منفرد روی پوست ظاهر می شود. معمولا لکه های ضخیم یا پوسته مانند ضایعات پسوریازیس پلاک نیستند.
طیف وسیعی از شرایط و بیماری ها می توانند باعث تحریک پسوریازیس روده شوند، از جمله:
- عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی
- عفونت های استرپتوکوکی
- ورم لوزه
- فشار خون
- آسیب به پوست
- داروهای خاصی از جمله داروهای ضد مالاریا، لیتیوم و بتا بلاکرها.
پسوریازیس گوتات ممکن است بدون درمان برطرف شود و دیگر عود نکند. با این حال، ممکن است مدتی بعد از برطرف شدن، به صورت تکه های پسوریازیس پلاک دوباره ظاهر شود.
پسوریازیس پوسچولار
پسوریازیس پوسچولار بزرگسالان را بیش از کودکان تحت تأثیر قرار می دهد و کمتر از ۵ درصد موارد پسوریازیس را تشکیل می دهد.
این بیماری به صورت چرک های سفید یا تاول های چرک غیر عفونی که پوست قرمز آن را احاطه کرده است، ظاهر می شود. این بیماری می تواند مناطق خاصی از بدن را تحت تأثیر قرار دهد، به عنوان مثال دست ها و پاها یا قسمت اعظمی از بدن. این یک عفونت نیست و مسری هم نیست.
پسوریازیس پوسچولار تمایل به چرخه ای بودن دارد که در آن پوسته پوسته شدن به دنبال قرمز شدن پوست رخ می دهد
در عین حال که پسوریازیس می تواند در هر نقطه از بدن انسان ایجاد شود، در زیر برخی از مناطق شایع وجود دارد.
عوارض پسوریازیس
سایر مشکلات بهداشتی ممکن است در نتیجه پسوریازیس ایجاد شود. در حالی که برخی از مردم آن را بیماری پوستی می دانند، پسوریازیس می تواند بر استخوان ها، عضلات و سیستم متابولیکی نیز تأثیر بگذارد.
آرتروز پسوریازیس
حدود ۳۰ درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس دارای التهاب مفصلی با علائم آرتروز هستند که به آرتریت پسوریازیس معروف است.
این نوع پسوریازیس باعث التهاب و صدمات پیشرونده مفاصل می شود. این بیماری بیشتر در سنین ۳۰ تا ۵۰ سالگی اتفاق می افتد.
در اینجا درباره علائم آرتروز پسوریازیس بیشتر بدانید.
عوارض دیگر
افراد مبتلا به پسوریازیس ممکن است طرد شدن اجتماعی، مشکلات ظاهری و اعتماد به نفس پایین را تجربه کنند. این بیماری می تواند در کنار ناراحتی جسمی، خارش و درد پسوریازیس، بر کیفیت زندگی نیز تأثیر بگذارد.
نیازهای اجتماعی و جسمی در کنار این بیماری مزمن ممکن است منجر به افسردگی و اضطراب گردد. در افراد مبتلا به پسوریازیس خطر ابتلا به افسردگی دو برابر بیشتر از افرادی هستند که به این بیماری مبتلا نیستند.
ممکن است پسوریازیس خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، سندرم متابولیک، دیابت و برخی از انواع سرطان، از جمله سرطان های سر و گردن و تومورهای دستگاه گوارش را بالا ببرد.
علت ابتلا به پسوریازیس
در حالی که هنوز علت پسوریازیس مشخص نیست، دانشمندان معتقدند که این یک بیماری خودایمنی است.
بیماری های خود ایمنی بر سیستم ایمنی بدن، که سلولهای T را برای محافظت از بدن در برابر عوامل عفونی تولید می کند، تأثیر می گذارد.
در افراد مبتلا به پسوریازیس، عوامل محرک ممکن است منجر به این شود که ژن ها به سیستم ایمنی بدن دستور دهند سلول های اشتباه را هدف قرار دهد. سلول های T طوری به عامل برانگیزاننده پاسخ می دهند که گویی در حال مبارزه با عفونت یا بهبود زخم هستند. آنها مواد شیمیایی تولید می کنند که باعث التهاب می شود.
در پسوریازیس، این فعالیت خود ایمنی منجر به رشد بیش از حد سلول های پوستی می شود. به طور معمول، سلول های پوستی حدود ۲۱-۲۸ روز طول می کشد تا خود را جایگزین کنند. با این حال، در افراد مبتلا به پسوریازیس، حدود ۲-۶ روز طول می کشد.
عوامل آغازگر بیماری در هر فرد مبتلا به پسوریازیس متفاوت خواهد بود، اما عوامل شایع شامل موارد زیر هستند:
- استرس و اضطراب
- آسیب به پوست
- عفونت ها
- تغییرات هورمونی
داروهایی که می توانند باعث بدتر شدن پسوریازیس شوند عبارتند از:
- لیتیوم
- ضد مالاریا
- کینیدین
- ایندومتاسین
برخی افراد پسوریازیس را با آلرژی، رژیم غذایی و آب و هوا مرتبط می دانند، اما هنوز هیچ مدرکی این نظریه ها را تأیید نکرده است.
نکته مهم، پسوریازیس مسری نیست. دانستن این مسئله می تواند به افراد مبتلا به این بیماری کمک کند تا با بخش های چالش برانگیز معاشرت کنار بیایند.
عوامل خطرزا
برخی از عوامل خطر ابتلا به پسوریازیس در فرد را افزایش می دهند.
این عوامل عبارتند از:
- داشتن بیماری قلبی عروقی و سندرم متابولیک
- آسیب در پوست
- سابقه خانوادگی این بیماری
تقریباً از هر ۳ نفر که دارای خویشاوند نزدیک مبتلا به پسوریازیس است، ۱ نفر به این بیماری مبتلا می شود. اگر یکی از والدین مبتلا به پسوریازیس باشد، ۱۰ درصد احتمال دارد که کودک وی به این بیماری مبتلا شود. در صورت ابتلا هر دو والد، این خطر تا ۵۰ درصد افزایش می یابد.
این همبستگی در خانواده ها یک مولفه ژنتیکی اساسی را نشان می دهد. با این حال، ممکن است علائم بیماری نشان داده نشوند، مگر اینکه یک عامل محیطی آن را تحریک کند. حداقل ۱۰ درصد از جمعیت ممکن است ژن عامل پسوریازیس را داشته باشند، اما فقط ۲-۳ درصد از افراد به آن مبتلا می شوند.
در میان افراد جوان، پسوریازیس ممکن است بعد از عفونت، به خصوص استرپتوگی گلو، شعله ور شود. علائم ۲ الی ۶ هفته پس از گوش درد یا عفونت تنفسی در ۳۳-۵۰ درصد از جوانان مبتلا به پسوریازیس قابل مشاهده خواهد بود. عفونت های تنفسی شایع شامل استرپتوکوک گلو، برونشیت و التهاب لوزه است.
پسوریازیس در مردان و زنان به همان اندازه رایج است. این بیماری می تواند در هر سنی شروع شود، اما بیشتر در سنین ۱۵ تا ۳۵ سال مشاهده می شود. میانگین زمان شروع ۲۸ سالگی است.
حدود ۱۰-۱۵ درصد افراد مبتلا به پسوریازیس قبل از ۱۰ سالگی به این بیماری مبتلا می شوند.
توجه – از تخفیف ویژه بهره مند شوید
در آزمایشگاه تخصصی دکتر صادقیان، آزمایشات درصورت دریافت کارت عضویت با ده درصد تخفیف ارائه می گردد. مراجعین عزیز می توانند به هنگام اولین مراجعه خود به آزمایشگاه، از آزمایشگاه درخواست کارت عضویت نمایند که تخفیفات در مراجعات بعدی ایشان به صورت مادام العمر اعمال می گردد.
آزمایشگاه تخصصی دکتر صادقیان با برخورداری از تجهیزات و پرسنل مجرب ، قادر به انجام خدمات نمونه گیری در منزل در مشهد می باشد.
راه‌های تشخیص
هیچ آزمایش خونی وجود ندارد که بتواند پسوریازیس را تأیید کند.
فردی که بثورات مداوم دارد و با داروهای بدون نسخه (OTC) برطرف نمی شود، ممکن است لازم باشد در مورد پسوریازیس با پزشک صحبت کند. اغلب اوقات، شناختن و درمان علائم در اوایل بیماری، نتایج طولانی مدت پسوریازیس را بهبود می بخشد.
پزشک علائم را بررسی کرده و در مورد سابقه شخصی و خانوادگی سوال می کند. وی ممکن است برای رد سایر بیماری ها مانند اگزما، نمونه برداری از پوست را نیز انجام دهند.
روش های درمانی
اگر پزشک پسوریازیس را تأیید کند، درمان به نوع و شدت بیماری بستگی دارد. گزینه های اصلی شامل داروها و فتوتراپی است.
افراد مبتلا به پسوریازیس هنگام استفاده از سایر روش های درمانی باید از نرم کننده ها برای مرطوب نگه داشتن پوست استفاده کنند. این کار می تواند به کاهش خارش و تحریک کمک کند و ممکن است تعداد ضایعات یا پلاک های ایجاد شده را کاهش دهد.
داروها
طیف وسیعی از داروهای موضعی، خوراکی و تزریقی برای مبتلایان به پسوریازیس در دسترس است.
برخی از داروهای بدون نسخه می توانند به تسکین علائم پسوریازیس بسیار خفیف کمک کنند. این داروها شامل موارد زیر هستند:
- قطران ذغال سنگ: این دارو می تواند به تسکین پسوریازیس پلاک، خارش و ضایعات پوست سر، کف دست و کف پا کمک کند. افراد می توانند به تنهایی یا در کنار درمان دیگری از قطران ذغال سنگ استفاده کنند.
- کرم های هیدروکورتیزون: این کرم ها التهاب را کاهش می دهند و خارش را تسکین می دهند.
- اسید سالیسیلیک: این دارو می تواند به کاهش تورم و از بین بردن فلس، اغلب در افراد مبتلا به پسوریازیس پوست سر کمک کند.
- عوامل ضد خارش: این مواد ممکن است شامل محصولات حاوی کالامین، هیدروکورتیزون، کافور یا منتول باشد.
درمان های موضعی
افراد درمان های موضعی را مستقیماً روی پوست انجام می دهند. این معمولاً اولین اقدام درمانی برای علائم خفیف تا متوسط است که هدف آن کاهش رشد سلول های پوستی، کاهش التهاب و تسکین خارش یا ناراحتی است.
این روش های درمانی بدون نسخه یا با نسخه پزشک در دسترس هستند و شامل استروئیدها نیز نیستند.
- کورتیکواستروئیدها: افراد از این داروها برای درمان پسوریازیس برای دهه ها استفاده کرده اند. بسیاری از استروئیدها به صورت ژل، کف، کرم، اسپری و پماد موجود هستند. بنیاد ملی پسوریازیس راهنمای درک نقاط قوت کورتیکواستروئید را ارائه داده است.
- ویتامین D مصنوعی: افراد اغلب از این ماده در کنار کورتون استفاده می کنند. این می تواند به صاف شدن پلاک ها، رشد کند سلول های پوست و از بین بردن پوسته ها کمک کند.
- رتینوئیدها: این ویتامین A مصنوعی است که می تواند به کاهش رشد سلول های پوستی، کاهش قرمزی و تسکین خارش کمک کند. مردم معمولاً تارازوتن، یک رتینوئید موضعی را با درمان کورتیکواستروئید یا نور درمانی UVB ترکیب می کنند.
- کرم پیمکرولیموس و پماد تاکرولیموس: این داروها درمان های اگزما هستند که پزشک برای کمک به علائم پسوریازیس معکوس و پلاک تجویز می کند. افراد اغلب این داروها را با یک دوره استروئید ترکیب می کنند.
درمان های سیستمیک
درمان های سیستمیک از طریق سیستم کل بدن انجام می شود و پزشکان این روش ها را برای افرادی که مبتلا به پسوریازیس و آرتریت پسوریازیس متوسط تا شدید هستند، تجویز می کنند. این داروها پیشرفت بیماری و بروز دوره های عود را کاهش می دهند.
داروهای بیولوژیک: این داروها، داروهای مبتنی بر پروتئین هستند که از سلول های زنده گرفته می شوند. داروهای بیولوژیک سلول های T و پروتئین های ایمنی را که باعث پسوریازیس و آرتریت پسوریازیس می شوند، هدف قرار می دهند.
سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) حداقل ۱۰ ماده بیولوژیکی را تأیید کرده است. این موارد شامل اتانرسپت، اینفلیکسیماب و آدالیموماب هستند.
بیولوژیک ها موثر هستند و فواید آن ها بسیار بیشتر از خطرات آن ها است.
با این حال، افراد هنگام استفاده از درمان بیولوژیکی باید هزینه هایی را در نظر بگیرند و با یک ارائه دهنده خدمات بیمه در مورد پوشش بیمه مشورت کنند.
متوترکسات: پزشکان این دارو را برای پسوریازیس بسیار شدید تجویز می کنند که عملکرد روزانه را محدود می کند و به هیچ درمان دیگری پاسخ نمی دهد. متوترکسات برای آرتریت پسوریازیس و همچنین اوریترودرمیک، کف دست و پسوریازیس ناخن موثر است.
سیکلوسپورین: پزشکان معمولاً این موارد را برای جلوگیری از رد اعضای بدن پس از پیوند تجویز می کنند. با این حال، این دارو می تواند به افراد مبتلا به انواع شدید پسوریازیس نیز کمک کند:
- پلاک
- گوتات
- اریتودرمیک
- پوسچول تعمیم یافته
- کف دست
رتینوئیدهای خوراکی: مبتلایان به پسوریازیس شدید می توانند دارویی بنام آسیترتین مصرف کنند که بر علیه اثرات بیماری در بدن کار می کند. این فعالیت ایمنی را کاهش نمی دهد، و به این ترتیب است که آسیترتین برای افراد مبتلا به HIV که پسوریازیس شدید نیز دارند، ایمن تر است.
افرادی که انواع پسوریازیس دارند به جز پسوریازیس معکوس ممکن است از رتینوئیدهای خوراکی بهره مند شوند.
داروهای خارج از برچسب
اگر داروهای استاندارد و مورد تأیید FDA علائم بیماری را برطرف نکرده باشند یا اگر فرد بیماری دیگری دارد که مانع از استفاده از داروهای خاص می شود، پزشکان ممکن است داروهای بدون برچسب را تجویز کنند.
گزینه های موثر خارج از برچسب برای پسوریازیس عبارتند از:
- آزاتیوپرین
- ۶- تیوگوآنین
- استرهای اسید فوماریک
- هیدروکسی اوره
- تاکرولیموس
فتوتراپی
فتوتراپی شامل قرار گرفتن منظم پوست در معرض اشعه ماورا بنفش تحت نظارت پزشک است. نور می تواند رشد سلول را کند کند، فعالیت ایمنی را سرکوب کرده و تحریک را کاهش دهد.
در صورت موفقیت آمیز بودن درمان، افراد می توانند در خانه با استفاده از لایت باکس یا دستگاه دستی فتوتراپی را انجام دهند.
برخی از افراد ممکن است قبل از قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش، قرص های پسورالن را برای حساس شدن پوست خود به نور مصرف کنند.
هر کسی که بیماری مشترکی دارد که باعث حساسیت آن ها به نور می شود، مانند لوپوس یا موارد قبلی سرطان پوست، نباید از فتوتراپی استفاده کند.
آزمایشگاه تخصصی دکتر صادقیان با برخورداری از تجهیزات و پرسنل مجرب ، قادر به انجام خدمات نمونه گیری در منزل در مشهد می باشد.
