کبد چرب یک بیماری اغلب بدون علامت و پیشرونده است که تنها زمانی خود را نشان می‌دهد که فرد به طور تصادفی آزمایش انجام بدهد یا در مراحل پیشرفته بیماری باشد. از آنجا که بیشتر افراد علائمی ندارند، تشخیص این شرایط آسان نیست. متخصصین از روش‌های مختلف آزمایش برای تشخیص استفاده می‌کنند که در این مطلب، پس از توضیح مقدماتی درباره کبد و کبد چرب، به آن‌ها پرداخته‌ایم.
کبد چیست و کجاست؟
کبد اندامی در سمت راست، بالای شکم و زیر قفسه سینه است و چندین عملکرد حیاتی دارد:
- متابولیزه کردن بسیاری از مواد شیمیایی مانند ترکیبات موجود در غذا، سموم، داروها، متابولیت‌ها و آمونیاک
- سلول‌های کبدی (هپاتوسیت‌ها) مسئول اصلی تولید بسیاری از پروتئین‌های خون مانند فاکتورهای انعقاد خون و آلبومین هستند. آلبومین برای حفظ هومئوستازی بدن ضروری است.
- ساخت کلسترول و تری‌گلیسیریدها
- تولید و ترشح هورمون گلوکاگون که مسئول تولید گلیکوژن از گلوکز است.
- تولید صفرا که در هضم غذا نقش دارد.
- سم‌زدایی
- ذخیره برخی از ویتامین‌ها مانند ویتامین B۱۲، فولیک اسید، آهن، ویتامین A، ویتامین D، ویتامین K
کبد چرب چیست؟
«کبد چرب» (Fatty Liver Disease) همان‌طور که نام آن نشان می‌دهد، به معنای وجود چربی اضافه در بافت کبد است که التهاب به دنبال دارد. کبد چرب به دو نوع اصلی الکلی و غیر الکلی تقسیم می‌شود. در صورتی که این بیماری به موقع تشخیص داده نشود و درمان آغاز نگردد ممکن است منجر به فیبروز سلول‌های کبدی و از بین رفتن آن‌ها شود. در چنین شرایطی کبد دیگر قادر به انجام وظایف خود نیست و سموم در بدن تجمع پیدا می‌کنند.
علائم کبد چرب چه هستند؟
کبد چرب الکلی (ALD) و کبد چرب غیر الکلی معمولا علامتی ندارند فقط برخی افراد ممکن است دچار خستگی یا درد در ناحیه کبد شوند. اما استئوهپاتیت غیر الکلی یا سیروز کبدی مرحله پیشرفته آسیب کبدی است و نشانه‌های زیر را دارد:
- ورم کردن شکم
- اتساع یا بزرگ شدن رگ‌های خونی زیر پوست
- بزرگ شدن پستان در مردان
- قرمز شدن کف دست
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم به دلیل بیماری زردی
علائم نارسایی کبد چه هستند؟
فقط کبد چرب باعث نارسایی کبد نمی‌شود بلکه آسیب‌های فراوانی حتی حوادث فیزیکی نیز با از بین بردن بافت کبد می‌توانند منجر به نارسایی در این اندام شوند. از جمله نشانه‌های نارسایی کبد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فراموشی
- گیجی
- حرکات غیرقابل کنترل بدن مانند پرش ناگهانی
- نوسانات خلقی
- تحریک پذیری بالا
- کاهش سرعت واکنش بدن
- لرزش بدن
- خواب آلودگی
- سفتی و انقباض عضلات
توجه – از تخفیف ویژه بهره مند شوید
تشخیص کبد چرب
بسیاری از مبتلایان تنها زمانی متوجه کبد چرب می‌شوند که یا در مراحل پیشرفته با درد و بزرگ شدن کبد و طحال مواجه شوند و یا به صورت تصادفی سونوگرافی انجام بدهند. متخصصان از سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش کبد چرب مختلف برای تشخیص بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) و استئو هپاتیت غیر الکلی (NASH) استفاده می‌کنند.
سابقه پزشکی
پزشک در خصوص شرایط پزشکی یا مصرف داروهایی که احتمال بروز NAFLD و NASH را بیشتر می‌کنند، بیمار را مورد بررسی قرار می‌دهد، این شرایط عبارتند از:
- اضافه وزن یا چاقی
- مقاومت به انسولین
- سطح بالای تری گلیسیرید
- سطح غیر طبیعی کلسترول خون
- سندرم متابولیک
- دیابت نوع ۲
لایف استایل یا شرایط زندگی نیز تأثیر فراوانی در ابتلا به این بیماری دارند و متخصص حتما در مورد آن‌ها پیگردی می‌کند:
- رژیم غذایی
- میزان فعالیت بدنی
- میزان مصرف کربوهیدرات
- مصرف الکل
- مصرف دخانیات یا مواد مخدر
معاینه فیزیکی
طی معاینه فیزیکی بدن، پزشک معمولاً وزن و قد را بررسی می کند تا شاخص توده بدن را محاسبه کند یا با دستگاه‌های اسکن سه بعدی، میزان چربی بدن را اندازه می‌گیرد. در معاینه فیزیکی علائم ابتلا به کبد چرب بررسی می‌شوند:
- تورم در ناحیه سمت چپ و بالای شکم (محل کبد)
- تورم در ناحیه بالا و سمت راست شکم (محل طحال)
- لکه‌های پوستی تیره روی زانوها، آرنج‌ها
- زردی پوست و سفیدی چشم
- درد در محل کبد و طحال
آزمایش کبد چرب چیست؟
آزمایش عملکرد کبد یا (LFT) چندین آنزیم و پروتئین را اندازه‌گیری می‌کنند و از نتایج آن‌ها برای تشخیص و نظارت بر بیماری، عفونت، آسیب کبدی و سایر مشکلات احتمالی استفاده می‌شود. انواع مختلفی از آزمایش کبد چرب و تست‌ها برای تشخیص کبد چرب، درجه و میزان پیشرفت آن مورد استفاده قرار می‌گیرند که عبارتند از:
- آزمایش خون
- آزمایش ادرار
- تصویربرداری
- بیوپسی یا نمونه‌برداری
ادامه این مطلب را در قسمت بعد میتوانید مطالعه کنید.
آزمایشگاه تخصصی دکتر صادقیان، مفتخر به اخذ ایزو ۹۰۰۱ و ایزو ۱۵۱۸۹ انگلستان، تحت نظر دکتر حامد صادقیان، متخصص پاتولوژی سرجیکال و کلینیکال، بالغ بر هزار مورد از آزمایشات مختلف را در زمینه های پاتولوژی، سیتولوژی و میکروبیولوژی، تحت پوشش قرار می دهد.
آزمایشگاه دکتر صادقیان طرف قرارداد بیمه های پایه و اکثر بیمه های مکمل درمان می باشد.
آدرس: مشهد – بلوارامامت – نبش امامت ۳۴ – ساختمان پزشکان امامت
شماره تماس: ۰۵۱-۳۶۰۱۷۸۵۱ و ۰۵۱-۳۶۰۱۷۸۵۲
