کودکان ، اصلیترین داشتههای والدین هستند و تمام تلاششان را میکنند تا محیطی سالم برای حفظ سلامت جسم و روان آنها ایجاد کنند، اما گاهی اوقات، اوضاع خارج از کنترل آنها میشود و برای مثال کودک دچار بیماریهایی میشود که نیاز به بررسی و مراجعه به پزشک دارد. این مقاله تلاش میکند اسهال خونی در کودکان را بررسی کند و دلایل ایجاد این بیماری و راههای درمان آن را برای والدین گردآوری کند. با ما در ادامه مقاله همراه باشید:
اسهال خونی در کودکان چیست؟
اسهال خونی میتواند امری نگران کننده باشد، اما خوشبختانه دلایل وجود خون در اسهال کودکان همیشه جدی نیستند و این عارضه تا حدودی در میان کودکان رایج است. به عنوان مثال، شقاق یا فیشر مقعدی که به معنای شکافهای کوچکی در مقعد است، معمولاً در اثر مدفوع سخت ایجاد میشود و شایعترین علت وجود خون در اسهال و مدفوع کودک است. البته این عارضه اغلب در کودکانی که یبوستهای طولانی تجربه میکنند، ایجاد میشود.
اما گاهی اوقات آنچه ما به عنوان اسهال خونی مشاهده میکنیم، به طور حتم خون نیست، چرا که برخی از غذاها، نوشیدنیها و داروهای تجویز شده میتوانند رنگ اسهال را تغییر داده و در نهایت منجر به رنگی شدن اسهال شود. بنابراین در بررسیها، باید این موضوع را هم در نظر گرفت.
علائم اسهال خونی در کودکان
همانطور که گفته شد، اسهال خونی در کودکان خطرناک است و علائم این عارضه با توجه به علت امکان دارد متفاوت به نظر برسد. برای مثال، رنگ و شدت خون در اسهال میتواند به پزشکان کمک کند تا متوجه شوند که خون مشاهده شده مربوط به کدام ناحیه بدن است. علائمی که به همراه اسهال خونی در کودکان بروز میدهند عبارتاند از:
- درد یا گرفتگی شکم
- تورم شکم یا نفخ
- درد بدن
- خستگی
- بیاختیاری مدفوع
- وجود مخاط یا غذای هضم نشده در مدفوع
- تهوع
- اشتهای ضعیف
- خونریزی رکتال
- درد در ناحیه رکتوم
- نیاز فوری به دفع مدفوع
- استفراغ
- تغییر در سطح هوشیاری
- گیجی و سردرگمی
- تنفس مشکل
- سرگیجه
- تب بالا (بالاتر از ۱۰۱ درجه فارنهایت)
- نبض سریع
- سفت شدن شدید شکم
- درد شدید شکم
- استفراغ خون یا مواد سیاه
- ضعف
علت خون در اسهال کودکان
تشخیصهای احتمالی علت خون در اسهال کودکان بسته به سن کودکان متفاوت است. در هر سنی عفونتهای باکتریایی روده دلیل مهمی برای بروز اسهال خونی در کودکان محسوب میشود. بیماری التهابی روده ممکن است در هر سنی رخ دهد اما بیشتر در کودکان بزرگتر از یک سال رخ میدهد. اسهال خونی در کودکان زیر یک سال ممکن است به علت کولیت غیر اختصاصی (شاید آلرژیک) باشد. سایر شرایط نادرتر هستند اما باید در نظر گرفته شوند زیرا امکان دارد جدی باشند و حتی در برخی موارد زندگی کودک را تهدید کنند. علل رایج اسهال خونی در کودکان عبارت است از:
اسهال خونی در کودکان زیر یک سال:
- عفونت روده
- کولیت نوزادان
- کولیت غیر اختصاصی
- کولیت شیر مادر
- کولیت شیر گاو
- ایسکمی روده
- حاملگی مادر
- سوrot تحرک روده و ولوولوس: پیچش غیرطبیعی بخشی از روده است که اغلب منجر به انسداد روده میشود و عوارض شدیدی را به همراه دارد.
- انتروکولیت نکروزان کننده: یک بیماری حاد التهابی در کودکان است.
- بیماری هیرشپرونگ: یک اختلال عصبی – عملکردی در ناحیه شکمی است که طی آن بخشی یا تمام روده بزرگ یا قسمتهای ابتدایی دستگاه گوارش فاقد اعصاب هستند و در نتیجه منجر به اختلال عملکردی میشود.
- بیماری التهابی روده
- کولیت کرون
- کولیت زخمی
- واسکولیت سیستمیک: التهاب در دیواره عروق خونی
اسهال خونی در کودکان یک ساله:
- عفونت روده
- بیماری التهابی روده
- کولیت کرون
- کولیت زخمی
- پولیپ نوجوانان: پولیپ روده در بیشتر در کودکان بالای یک سال بروز میدهد، اما با این حال ممکن است در نوزادان نیز رخ دهد. پولیپ نوجوان رایجترین نوع پولیپ روده در کودکان است. پولیپ در روده بزرگ رشد میکند. این عارضه به طور معمول قبل از سن ۱۰ سالگی به خصوص در سنین ۲ تا ۶ سالگی اتفاق میافتد. پولیپ در کودکان زیر یک سال اغلب منجر به اسهال خونی و درد در شکم و نواحی اطراف آن میشود.
- ایسکمی روده
- حاملگی مادر
- سوrot تحرک و ولوولوس
- سندرم افتادگی مخاط
- پورپورای Henoch-Schönlein یا سایر اشکال واسکولیت سیستمیک
عفونتهای باکتریایی، ویروسها و انگلیها در دستگاه گوارش اغلب باعث ایجاد اسهال خونی در کودکان میشوند. عفونتهای باکتریایی شایع شامل:
- سالمونلا
- اشرشیاکلی
- شیگلوز
روتاویروس یک عفونت ویروسی شایع است. ژیاردیا لامبلیا یک انگل شایع است که افراد در هر سنی از جمله نوزادان و کودکان نوپا را درگیر میکند. اگر کودک به یکی از این عفونتها مبتلا شود، ممکن است تب و درد شکمی نیز داشته باشد و بیحال و بیتحریک باشد.
درمان اسهال خونی در کودکان
درمان اسهال خونی در کودکان به علت خونریزی بستگی دارد. درمان خانگی اسهال خونی در کودکان اغلب فقط میتواند به رفع ناراحتی ناشی از شکاف مقعدی کمک کرده و یبوست را درمان و یا پیشگیری کند. روشهای درمانی پزشکی و پیشگیری که از بروز اسهال خونی در کودکان جلوگیری میکنند، به شرح زیر میباشند:
- سه F
بهترین روش برای درمان و جلوگیری از یبوست و اسهال خونی استفاده از “سه F” است که مخفف مایعات، فیبر و تناسب اندام ( fluid, fiber, and fitness) است. والدین باید اطمینان حاصل کنند که کودک آنها مایعات زیادی مینوشد و غذاهای سرشار از فیبر مصرف میکند. همچنین، ورزش منظم متناسب با سن وی نیز میتواند به حرکت منظم رودهها کمک کند و خطر شکاف مقعدی را کاهش دهد.
- تمیز نگه داشتن ناحیه مقعدی کودک
پس از حرکات روده، تمیز کردن اطراف مقعد میتواند به کاهش خطر ابتلا به عفونت در صورت بروز شکاف در کودک کمک کند. بعد از هر بار اجابت مزاج، ناحیه موردنظر باید به آرامی شسته و خشک شود.
- حمام سیتز
نشستن در وان حمام میتواند باعث تسکین ناراحتی ناشی از شکاف مقعدی و اسهال خونی در کودکان شود. حمام سیتز یک وان گرم و کم عمق است که برای پاکسازی پرینه مورد استفاده قرار میگیرد. این کار ار در خانه نیز میتوان انجام داد. کافی است یک وان و یا هر وسیلهای که شبیه به وان است و کودک به راحتی قادر به نشستن در آن است، تهیه کرد و سپس به آن آب گرم، نمک و جوش شیرین را به عنوان تسکین دهنده اضافه کنید.
- استفاده از پمادهای مخصوص
اسهال خونی در کودکان منجر به حساس شدن مقعد وی میشود . ممکن است با درد و سوزش همراه باشد. به منضور بهبود این حالت میتوان از پمادهای تشکین دهنده مخصوص در نواحی اطراف مقعد استفاده کرد.
- انگل و میکروب زدایی
از داروهای ضد انگل و آنتی بیوتیک به ترتیب برای درمان عفونت دستگاه گوارش ناشی از انگل و باکتری استفاده میشود. آنتی بیوتیکها همچنین برای درمان آبسه باکتریایی و فیستول و همچنین IBD ، به خصوص کولیت اولسراتیو سمت چپ و بیماری پریآنال استفاده میشود.
- داروهای IBD
برای درمان کودکان مبتلا به بیماری کرون و کولیت اولسراتیو میتوان از داروهایی مانند ۵-آمینو سالیسیلات استفاده کرد. سایر داروهایی که برای درمان IBD استفاده می شوند عبارتند از:
- کورتیکواستروئیدها
- تنظیم کننده های سیستم ایمنی
- زیست شناسی
- عمل جراحی
ممکن است برای برداشتن پولیپ یا مکش در محل خونریزی و یا هر عامل دیگری که منجر به بروز اسهال خونی در کودکان شده است، جراحی توصیه شود. گاهی اوقات با تزریق ماده شیمیایی به محل خونریزی در حین آندوسکوپی دستگاه گوارش بالا یا پایین میتوان خونریزی را متوقف کرد. آندوسکوپی GI همچنین برای تشخیص علل خون در اسهال استفاده میشود.
راههای تشخیص علت اسهال خونی در کودکان
یک پزشک ممکن است بتواند با بررسی قسمت خارجی مقعد و انجام معاینه مقعدی علت خونریزی را تشخیص دهد. سایر آزمایشاتی که متخصص اطفال ممکن است توصیه کند شامل موارد زیر است:
- آزمایش خون
- اشعه ایکس شکمی
- سونوگرافی شکمی
- سی تی اسکن
- آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی
- کولونوسکوپی
عوارض احتمالی اسهال خونی در کودکان چیست؟
با گذشت زمان ، اسهال خونی می تواند منجر به عوارض جدی شود از جمله:
- کم خونی
- کمبود آب بدن
- سندرم همولیتیک اورمیک یا نوع دیگری از نارسایی کلیه
- از دست دادن خون شدید
- شوکه شدن
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
کودکانی که علائم هشدار دهنده دارند باید بلافاصله توسط پزشک ارزیابی شوند. مراجعه فوری به پزشک شامل افرادی که بیش از ۳ یا ۴ دوره اسهال داشتهاند و مشروبات الکلی مصرف نمیکنند یا بسیار کم مینوشند نیز میشود.
اگر کودکان و یا بزرگسالان علائم هشداردهنده ندارند و به طور معمول مشروبات الکلی مصرف نمیکنند و تعداد دفعات ادرار آنها به طور معمول است، در صورتی که اسهال ۲ روز یا بیشتر طول بکشد یا بیش از ۶ تا ۸ دوره اسهال در روز رخ دهد، باید با پزشک تماس گرفته شود. اگر اسهال خفیف باشد، مراجعه به پزشک ضروری نیست. کودکان مبتلا به اسهال به مدت ۱۴ روز یا بیشتر باید توسط پزشک ویزیت شوند.
آزمایشگاه تخصصی دکتر صادقیان، مفتخر به اخذ ایزو ۹۰۰۱ و ایزو ۱۵۱۸۹ انگلستان، تحت نظر دکتر حامد صادقیان، متخصص پاتولوژی سرجیکال و کلینیکال، بالغ بر هزار مورد از آزمایشات مختلف را در زمینه های پاتولوژی، سیتولوژی و میکروبیولوژی، تحت پوشش قرار می دهد.
آزمایشگاه دکتر صادقیان طرف قرارداد بیمه های پایه و اکثر بیمه های مکمل درمان می باشد.
آدرس: مشهد – بلوارامامت – نبش امامت ۳۴ – ساختمان پزشکان امامت
شماره تماس: ۰۵۱-۳۶۰۱۷۸۵۱ و ۰۵۱-۳۶۰۱۷۸۵۲
