آنفولانزای معده یا عفونت معده و روده – قسمت دوم

در قسمت اول توضیحاتی در رابطه با عفونت روده و معده آورده شد. در ادامه سعی داریم به راه و روش درمان این عفونت را بپردازیم.

درمان عفونت معده و روده

اکثر موارد اسهال و استفراغ نیازی به درمان ندارد و علائم پس از چند روز بهبود می‌یابد، اگرچه در صورت شدید بودن بیماری، دارو مصرف می‌شود. در ادامه راه ها و روش های درمان عفونت معده و روده ذکر شده است.

خود درمانی

نوشیدن مایعات فراوان برای جلوگیری از کاهش آب بدن ضروری است، بنابراین بیمار باید آب را در جرعه‌های کوچک و بسیار بنوشد. آب میوه و سوپ نیز مانع از دست رفتن آب بدن بزرگسالان در اثر ابتلا به اسهال و استفراغ می‌شود.

چنانچه بیمار در شرایطی قرار دارد که بیش از دیگران در معرض خطر کاهش آب بدن قرار دارد، برای مثال سن‌اش بالا است یا از بیماری جدی دیگری رنج می‌برد، توصیه می‌شود تا علاوه بر نوشیدن مایعات فراوان، محلول‌های خوراکی جذب مجدد آب نیز مصرف شود. این محلول‌ها معمولاً به صورت بسته‌ای عرضه می‌شوند و می‌توان آن‌ها را بدون نسخه از تمام داروخانه‌ها تهیه کرد. پودر موجود در بسته در آب حل می‌شود تا نوشیدنی‌ای به دست آید که به جایگزین کردن نمک، گلوکز و دیگر مواد معدنی مهمی کمک می‌کند. چنانچه بیمار احتمال دهد که آب بدنش کم شده است باید پیش از مصرف این محلول‌های خوراکی با پزشک عمومی یا داروساز در مورد مفید و مناسب بودن آن‌ها مشورت کند.

اگر بیمار میل به غذا دارد، باید سعی کند تا رژیم غذایی مناسب، متعادل و سالمی را رعایت کند. وی به احتمال زیاد غذاهای بدون ادویه و سبکی مانند برنج یا نان کامل را بهتر از غذاهای چرب، پرادویه، شیرین و سنگین تحمل می‌کند. بهتر است به جای ۳ وعده غذایی سنگین، ۶ وعده غذای سبک و کم‌حجم میل شود.

بیمار نباید دست‌کم تا ۴۸ ساعت پس از بهبود کامل علائم، سر کار برود تا خطر انتقال یافتن عفونت معده و روده از بین برود.

دارو

پزشک در صورت شدید بودن علائم عفونت روده و معده، مصرف بعضی از داروها و قرص های زیر را پیشنهاد می‌کند:

• داروهای ضد اسهال: داروهای ضد اسهال گاهی اوقات برای کاهش اسهال مصرف می‌شوند. لوپرامید داروی ضد اسهالی است که معمولاً برای درمان عفونت معده و روده استفاده می‌شود. این دارو حرکت مواد موجود در روده را آهسته می‌کند و همچنین جذب آب از دستگاه گوارش را افزایش می‌دهد. یبوست و گیجی دو اثر جانبی رایج لوپرامید و دل پیچه، خواب آلودگی، حساسیت پوستی و نفخ از عوارض نادر آن محسوب می‌شوند. لوپرامید برای بیماران مبتلا به کولیت اولسروز یا دیسانتری (وجود خون یا مخاط در اسهال و تب) و بانوان باردار مناسب نیست؛ اما مصرف آن در دوران شیردهی مجاز است. کودکان زیر ۱۲ سال نباید داروی ضد اسهال مصرف کنند، مگر آن که پزشک معالج، آن را تجویز کرده باشد.
• داروی ضد استفراغ: داروهای ضد استفراغ، مانند متوکلوپرامید، گاهی اوقات در جلوگیری از استفراغ یا کاهش آن مفید هستند. متوکلوپرامید، به صورت قرص یا آمپول، عضله‌های مورد استفاده در زمان استفراغ را شل می‌کند و در این بین جذب مایعات و مواد غذایی توسط دستگاه گوارش را نیز تسریع می‌کند.
• آنتی بیوتیک: آنتی بیوتیک‌ها معمولاً برای درمان عفونت معده و روده تجویز نمی‌شوند، چون بسیاری از موارد این بیماری ناشی از ویروس است نه باکتری. حتی هنگامی که باکتری عامل بروز بیماری است، آنتی بیوتیک غالباً بیش از زمانی که بیمار صرفاً منتظر برطرف شدن علائم می‌ماند، مؤثر نیست.بااین حال آنتی بیوتیک در صورت اسهال و استفراغ شدید و تعیین وجود باکتری‌ای خاص در نمونه مدفوع تجویز می‌شود.طعم فلز در دهان، حالت تهوع و استفراغ از اثرهای جانبی مصرف آنتی بیوتیک برای درمان عفونت روده و معده محسوب می‌شود.

درمان عفونت روده و معده در بیمارستان

چنانچه آب بدن بیمار در نتیجه ابتلا به اسهال و استفراغ به شدت کاهش یافته باشد، لازم است تا برای درمان به بیمارستان مراجعه کند. برای مثال در صورت رویارویی با موارد زیر توصیه می‌شود تا بیمار در بیمارستان پذیرش شود:

• دوره‌های مکرر استفراغ که به معنای ناتوانی بیمار در نگه داشتن مایعات است.
• بروز علائمی مانند نداشتن ادرار که بیانگر از دست رفتن مقدار زیادی از آب بدن است.
• ابتلا به عارضه‌ای اصلی مانند بیماری کرون یا HIV که به معنای افزایش احتمال مشکلات جدی است.

بیمار مایعات و مواد غذایی را در بیمارستان به صورت مستقیم و درون وریدی (سرم) دریافت می‌کند.

پیشگیری از عفونت روده و معده

اگر در حال حاضر از عفونت معده و روده رنج می‌برید، باید نکته‌های احتیاطی لازم را رعایت کنید تا باکتری‌ها منتشر نشوند و این بیماری به دیگران سرایت نکند.

• شستن دست پس از عمل دفع و پیش از خوردن یا تهیه غذا
• خودداری از تهیه غذا برای دیگران
• حفظ فاصله با اطرافیان در زمان ابتلا به بیماری
• بازنگشتن به محل کار تا ۴۸ ساعت پس از برطرف شدن کامل علائم

اقدام‌های زیر از ابتلا به عفونت‌های باکتریایی معده و روده جلوگیری می‌کند:

• مصرف نکردن شیر غیر پاستوریزه
• استفاده از تخته خردکن و وسایل جداگانه برای گوشت خام و دیگر مواد غذایی
• شستن کامل سبزیجات و مواد سالاد
• در صورت نگهداری غذا به مدت بیش از دو ساعت، مطمئن شوید که دمای محیط نگهداری غذا بسیار بالا یا بسیار پایین باشد.
• تمیز نگه داشتن آشپزخانه
• شستشوی دست پس از انجام عمل دفع، پیش از تهیه یا طبخ غذا، پس از لمس کردن حیوانات و پیش از میل کردن غذا.
• نوشیدن آب معدنی و تصفیه شده در سفرهای خارجی و دریافت واکسن‌های توصیه شده.

انتقال عفونت معده و روده به سادگی ممکن است پیش بیاید. بنابراین شستن دست ها، عدم استفاده از مواد غذایی که از سلامت آنها مطمئن نیستیم و استفاده از سرویس های بهداشتی تمیز در مسافرت برای پیشگیری از این مشکل حائز اهمیت می باشد. درمان عفونت روده و معده معمولا ساده می باشد، اما در صورت اهمیت ندادن به آن ممکن است آب بدن دفع شود و باعث مشکلات جدی برای بیمار شود. در صورت بروز اسهال و استفراغ که از علائم شایع عفونت معده و روده است، باید به جلوگیری از کم شدن آب بدن توجه کرد. در صورت بروز اسهال و استفراغ در کودکان و نوزادان باید سریعا به پزشک مراجعه کرد.