در مورد علائم دیابت بارداری چه می‌دانید؟ بهترین صبحانه برای دیابت بارداری چیست؟ آیا این بیماری عوارضی روی جنین دارد؟ امکان دارد جنین پس از تولد به قند خون دچار باشد؟ در این مقاله به بررسی کامل قند خون بارداری می پردازیم.
دیابت بارداری چیست؟
در دوران بارداری، ممکن است سطح قند خون برخی از زنان افزایش پیدا کند. این وضعیت که تحت عنوان دیابت بارداری (GDM) شناخته می‌شود معمولا بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری ایجاد می‌شود.باتوجه‌به داده‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالت متحده (CDC)، تخمین زده می‌شود که این شرایط در ۲ تا ۱۴ درصد از حاملگی‌های ایالات متحده رخ می‌دهد. ابتلا به دیابت حاملگی در این دوران از زندگی به معنای این نیست که قبل از بارداری دیابت داشته‌اید یا بعد از آن دچار دیابت خواهید شد. اما قند بارداری خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را در آینده افزایش می‌دهد.اگر این بیماری به‌خوبی مدیریت نشود، می‌تواند احتمال ابتلای کودک به قند خون بالا و همچنین احتمال بروز عوارض جدی برای شما و جنینتان در دوران بارداری و زایمان را افزایش دهد.
انواع دیابت بارداری
به‌طورکلی، دیابت بارداری به دودسته تقسیم می‌شود:
- کلاس A1 برای توصیف قند بارداری که میتوان آن را تنها از طریق رژیم غذایی کنترل کرد، استفاده می‌شود.
- کلاس A2 برای توصیف دیابت بارداری استفاده می‌شود که در آن از انسولین یا سایر داروهای خوراکی برای کنترل این بیماری استفاده می‌شود.
علائم دیابت بارداری
این شرایط به‌ندرت با علائمی همراه است و در صورت بروز نیز با علائمی خفیف همراه خواهد بود.
علائم دیابت بارداری در سه ماه اول:
رشد بیش از حد جنین در این دوره، قبل از تشخیص دیابت بارداری نوع ۲ شروع می شود و نیاز است که «عدم تحمل گلوکز» را در ابتدای این دوران بررسی کرد. کسی که مبتلا به عدم تحمل گلوگز است، میزان قند خون ناشتایش ممکن است طبیعی یا اندکی بالا رفته باشد. کمی که صبور باشید به زودی درباره نوع اول و دوم این بیماری برایتان خواهم گفت. اگر HbA1c –که یک نوع آزمایش خون است و نشان می دهد بیماران چقدر در کنترل بیماری دیابت موفق بوده اند- را در سه ماهه اول بارداری تان انجام دهید می توانید زودتر وضعیتتان را ارزیابی و امکان کنترل و پیشگیری دیابت بارداری را فراهم نمایید. چون این نوع دیابت سه ماه پس از بارداری شما اتفاق می افتد، معمولاً نشانه خاصی هم در این مدت دیده نخواهد شد.
علائم دیابت بارداری در سه ماه دوم:
افزایش سطح گلوکز خون مادر باردار در سه ماه دوم بارداری یکی از نشانه های اصلی قند خون بارداری است.گاهی ممکن است شما هم مانند بیشتر زنان باردار هیچ نشانه‌ای از ابتلا به دیابت در سه ماهه دوم نداشته باشید. به همین دلیل است که پزشک تان باید برای تشخیص بهتر، آزمایشی برای شما بنویسد. معمولاً بین هفته های بیست و چهارم و بیست و هشتم بارداری این موضوع شدت پیدا می کند. با این آزمایش می توان میزان گلوکز یا همان قند خون شما را بررسی کرد.
علائم دیابت بارداری در سه ماه سوم:
- خستگی
- تاری دید
- تشنگی بیش از حد
- حالت تهوع
- نیاز مفرط به ادرار کردن
- قارچ‌های واژینال، مثانه و عفونت‌های پوستی
علل دیابت بارداری
تابه‌حال، علت دقیق قند خون شناخته نشده است، اما احتمالاً هورمون‌ها نقش مهمی در این زمینه ایفا می‌کنند. هورمون‌هایی که به هنگام بارداری به مقدار بالایی تولید می‌شوند، شامل:
- لاکتوژن جفت انسان (hPL)
- و هورمون‌های دیگری که باعث افزایش مقاومت به انسولین می‌شوند.
این هورمون‌ها با تاثیر بر جفت، به حفظ بارداری کمک می‌کنند. باگذشت زمان، میزان این هورمون‌ها در خون مادر باردار افزایش می‌یابد و ممکن است باعث شروع مقاومت بدن به انسولین (هورمون تنظیم‌کننده قند خون) شوند.
هورمون انسولین به انتقال گلوکز از خون به سلول‌ها و تامین انرژی کمک می‌کند. در دوران بارداری، بدن به طور طبیعی کمی نسبت به انسولین مقاوم می‌شود تا گلوکز بیشتری در جریان خون برای انتقال به جنین در دسترس باشد. اما اگر مقاومت به انسولین بیش از حد شود، سطح گلوکز خون مادر ممکن است به طور غیرطبیعی افزایش یابد و این می‌تواند باعث دیابت بارداری شود.
روش‌های تشخیص دیابت بارداری
طبق توصیه انجمن دیابت آمریکا (ADA)، معمولا پزشکان، زنان باردار را از نظر علائم قند بالا در بارداری غربالگری می‌کنند. اما اگر هیچ سابقه شناخته شده‌ای از دیابت و سطح قند خون طبیعی در ابتدای بارداری وجود نداشته باشد، احتمالاً پزشک این غربالگری را به هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری موکول می‌کند.
تست چالش گلوکز (GCT)
برخی از پزشکان، کار تشخیص خود را با آزمایش چالش گلوکز شروع می‌کنند. لازم به ذکر است که هیچ آمادگی برای انجام این آزمایش لازم نیست. برای این منظور مادر باردار محلول گلوکز را می‌نوشد و بعد از ۱ ساعت آزمایش خون می‌دهد. در این صورت، اگر سطح قند خون وی بالا باشد، پزشک ممکن است یک آزمایش تحمل گلوکز خوراکی ۳ ساعته انجام دهد که این تست، دومرحله‌ای است. با این‌حال، برخی از پزشکان تست چالش گلوکز را به‌کلی نادیده می‌گیرند و فقط یک آزمایش تحمل گلوکز ۲ ساعته انجام می‌دهند که این آزمایش یک‌مرحله‌ای محسوب می‌شود.
آزمون تک‌مرحله‌ای چالش گلوکز
- پرسنل آزمایشگاه کار خود را با آزمایش سطح قند خون ناشتا شروع می‌کنند.
- آنها از مادر باردار می‌خواهد که محلول حاوی ۷۵ گرم کربوهیدرات را بنوشد.
- سپس بعد از گذشت ۱ ساعت و ۲ ساعت، مجددا سطح قند خون فرد را آزمایش می‌کنند.
که اگر هر یک از مقادیر قند خون زیر گزارش شود، احتمالاً پزشک تشخیص خود را تایید می‌کند:
- سطح قند خون ناشتای بیشتر یا مساوی ۹۲ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
- قند خون ۱ ساعته بیشتر یا مساوی ۱۸۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
- سطح قند خون ۲ ساعته بیشتر یا مساوی ۱۵۳ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
توجه – از تخفیف ویژه بهره مند شوید
در آزمایشگاه تخصصی دکتر صادقیان، آزمایشات درصورت دریافت کارت عضویت با ده درصد تخفیف ارائه می گردد. مراجعین عزیز می توانند به هنگام اولین مراجعه خود به آزمایشگاه، از آزمایشگاه درخواست کارت عضویت نمایند که تخفیفات در مراجعات بعدی ایشان به صورت مادام العمر اعمال می گردد.
آزمایشگاه تخصصی دکتر صادقیان با برخورداری از تجهیزات و پرسنل مجرب ، قادر به انجام خدمات نمونه گیری در منزل در مشهد می باشد.
آزمون دومرحله‌ای:
برای تست دومرحله‌ای نیازی به ناشتا بودن نخواهید داشت. در این صورت:
- پرسنل آزمایشگاه از شما می‌خواهند که محلول حاوی ۵۰ گرم گلوکز را بنوشید.
- و بعد از ۱ ساعت، قند خون شما را آزمایش می‌کنند.
اگر در این مرحله، سطح قند خون شما بین ۱۳۰ تا ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، پزشک ممکن است انجام آزمایش دوم در روز دیگری را برایتان توصیه کند.
- در طول این آزمایش، پرسنل آزمایشگاه کار خود را با آزمایش سطح قند خون ناشتا شروع می‌کند.
- سپس از شما می‌خواهد که محلولی حاوی ۱۰۰ گرم شکر بنوشید.
- و ۱، ۲ و ۳ ساعت بعد، قند خون شما را آزمایش می‌کند.
اگر حداقل ۲ مورد از مقادیر زیر را داشته باشید، احتمالاً پزشک تشخیص خود را تایید می‌کند:
- سطح قند خون ناشتای بیشتر یا مساوی ۹۵ یا ۱۰۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
- قند خون ۱ ساعته بیشتر یا مساوی ۱۸۰ یا ۱۹۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
- سطح قند خون ۲ ساعته بیشتر یا مساوی ۱۵۵ یا ۱۶۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
- سطح قند خون ۳ ساعته بیشتر یا مساوی ۱۴۰ یا ۱۴۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
در دوران بارداری ممکن است مراجعه حضوری به مطب پزشک زنان برای شما سخت باشد. برای پیگیری بهتر و تسریع در روند تشخیص درست می توانید به از خدمات مشاوره با دکتر آنلاین زنان استفاده کنید.
درمان دیابت بارداری
در بیشتر موارد، پزشک توصیه می‌کند قند خون خود را قبل و بعد از خوردن غذا با یک دستگاه تست قند آزمایش کنید و با مصرف یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی و ورزش منظم، وضعیت خود را کنترل کنید. ممکن است در صورت نیاز تا زمان زایمان، تزریق انسولین نیز به این موارد اضافه شود.
در صورت تزریق انسولین، از پزشک خود در مورد زمان‌بندی مناسب تزریق آن – دررابطه‌با وعده‌های غذایی و ورزش – سوال کنید تا از افت قند خون جلوگیری کنید. اگر سطح قند خون شما خیلی پایین یا به طور مداوم بالاتر از سطح تعیین شده باشد، پزشک راهنمایی‌های لازم را به عمل می‌آورد.
رژیم غذایی برای قند خون بارداری
کلید طلایی کنترل صحیح قند خون در بارداری، اتخاذ یک رژیم غذایی متعادل است. خوردن مرتب غذا (اغلب هر ۲ ساعت یکبار ) نیز می‌تواند در مدیریت سطح قند خون نقش بسزایی داشته باشد. به‌ویژه باید به مصرف کربوهیدرات، پروتئین و چربی توجه ویژه‌ای داشته باشید.
مصرف کربوهیدرات در افراد مبتلا به دیابت بارداری
فاصله‌گذاری مناسب بین غذاهای غنی از کربوهیدرات به جلوگیری از افزایش قند خون کمک می‌کند. پزشک میزان دقیق مصرف کربوهیدرات در روز را تعیین می‌کند. همچنین ممکن است برای کمک به تنظیم برنامه غذایی ویژه دیابت بارداری توصیه کند که به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید.
کربوهیدرات‌های ارتقاء دهنده سلامت بیمار عبارت‌اند از:
- غلات کامل
- برنج قهوه‌ای
- میوه‌های با قند پایین
- لوبیا، نخود، عدس و سایر حبوبات
- سبزیجات نشاسته‌ای
میزان مصرف پروتئین در افراد مبتلا به دیابت بارداری
زنان باردار حتی‌الامکان باید سعی کنند روزانه ۲ تا سه وعده پروتئین مصرف کنند. منابع خوب پروتئین عبارت‌اند از:
- گوشت بدون چربی
- مرغ
- ماهی
- توفو
بااین‌حال، کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان (ACOG) انواع خاصی از ماهی‌ها را فهرست می‌کنند که (به دلیل محتوای جیوه بالایی که دارند) باید از مصرف آنها اجتناب کنید.
میزان چربی در افراد مبتلا به دیابت بارداری
چربی‌های سالمی که باید در رژیم غذایی خود بگنجانید عبارت‌اند از:
- آجیل بدون نمک
- دانه‌ها
- روغن زیتون
- آووکادو
ورزش و فعالیت بدنی در در افراد مبتلا به دیابت بارداری
همان‌طور که اشاره شد ورزش ممکن است به کنترل سطوح قند خون و بهبود پیامدهای مربوط به مادر و نوزادش کمک کند. به هنگام ورزش، مصرف گلوکز ماهیچه‌ها بیشتر می‌شود و وقتی این اثر از بین رفت، عضلات برای مدتی نسبت به انسولین حساس‌تر می‌شوند و در نتیجه، سطح قند خون پایین می‌آید.
برای این منظور به طور روزانه بهتر است به مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه فعالیت‌های سبکی چون دوچرخه‌سواری ثابت، یوگا و پیاده‌روی کوتاه داشته باشید.
داروهای کنترل دیابت بارداری
- داروهای خوراکی مثل متفورمین
- داروی تزریقی همچون انسولین
درمان دیابت بارداری در طب سنتی
هم با طب سوزنی و هم روش‌های گیاهی میتوان میزان قندخون در بارداری را کنترل کرد.
طب سوزنی
طب سوزنی به‌عنوان یک روش سنتی، برای کاهش تشنگی، برطرف‌کردن ادرار مکرر، تنظیم قند خون و سطح انسولین و متعادل‌سازی هورمون‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد.
گیاه درمانی برای کنترل قندخون بارداری
گیاه‌درمانی نیز یکی از زیر مجموعه‌های طب سنتی است و میتوان از فرمول‌های گیاهی مانند Zuo gui wan و Orthosiphon aristatus (ارتسیفن اریستاتوس) که نام یک‌گونه از تیره نعناعیان است و همچنین تمشک قرمز برای کنترل دیابت بارداری استفاده کرد.
روغن نارگیل
- مصرف خوراکی: برای این منظور حداکثر ۵ میلی‌لیتر از این روغن را مستقیماً یا به همراه غذا مصرف کنید.
- مصرف موضعی: برای مصارف موضعی هم می‌توانید ۵ میلی‌لیتر از آن را به میزان یکبار در روز روی موضع موردنظر ماساژ دهید.
روغن گردو
- به مدت سه ماه و هر روز ۱ قاشق غذاخوری از این روغن را مصرف کنید.
عرق کلپوره یا مریم نخودی و روغن برگ زیتون، همچنین می‌توانید از دم‌نوش‌های گیاهی زنجبیل، چای سبز و دارچین استفاده کنید. کارکرد اصلی این گیاهان کمک به تثبیت سطح قند خون و بهبود عملکرد متابولیک با تقویت طحال (پانکراس) و کلیه‌ها است.
آزمایشگاه تخصصی دکتر صادقیان، مفتخر به اخذ ایزو ۹۰۰۱ و ایزو ۱۵۱۸۹ انگلستان، تحت نظر دکتر حامد صادقیان، متخصص پاتولوژی سرجیکال و کلینیکال، بالغ بر هزار مورد از آزمایشات مختلف را در زمینه های پاتولوژی، سیتولوژی و میکروبیولوژی، تحت پوشش قرار می دهد.
آزمایشگاه دکتر صادقیان طرف قرارداد بیمه های پایه و اکثر بیمه های مکمل درمان می باشد.
آدرس: مشهد – بلوارامامت – نبش امامت ۳۴ – ساختمان پزشکان امامت
شماره تماس: ۰۵۱-۳۶۰۱۷۸۵۱ و ۰۵۱-۳۶۰۱۷۸۵۲
