غلظت خون که پزشکان از آن با نام علمی پلی‌سیتمی (Polycythemia) یاد می‌کنند، به معنی افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون است. اگر تصور شما تاکنون بر این بود که تیره بودن رنگ خون نشان‌دهنده غلظت آن است، اشتباه می‌کردید. در واقع منظور از پلی‌سیتمی، افزایش گلبول‌های قرمز خون بیشتر از حد نرمال است که در صورت عدم کنترل و درمان به موقع می‌تواند باعث بروز عوارض جبران‌ناپذیری همچون سکته مغزی شود.
غلظت خون چیست؟
علائم غلظت خون در مردان و زنان
از مهم‌ترین علائم غلظت خون در زنان و مردان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تنگی نفس
- سرفه مزمن
- آپنه خواب
- خستگی و خواب‌آلودگی
- سرگیجه
- سردرد
- درد گردن و مفاصل
- التهاب و قرمزی پوست و چشم
- خارش و قرمزی پوست کف دست و پا (مخصوصا بعد از حمام)
- خواب رفتگی دست، پا و انگشتان
- اختلالات بینایی
- تاری دید
- وزوز گوش
- خونریزی بینی
- سیری زودرس
غلظت خون بالا چیست؟
میزان غلظت خون را با سنجش تعداد گلبول‌های قرمز در حجم معینی از پلاسما مشخص می‌کنند. در واقع غلظت‌خون بالا به معنی افزایش تعداد گلبول‌های قرمز بیشتر از حد طبیعی است. اگر این سوال ذهن شما را درگیر کرده که غلظت خون باید چند باشد، در جدول زیر می‌توانید مقدار طبیعی شمارش گلبول قرمز در سنین مختلف را مشاهده کنید:
| گروه سنی | محدوده نرمال (میلیون سلول در هر میکرولیتر) |
| زن بالغ | ۳/۹ تا ۵/۲ |
| مرد بالغ | ۴/۳ تا ۵/۷ |
| کودک | ۳/۸ تا ۵/۲ |
| نوزاد ۲ تا ۶ هفته | ۴ تا ۶ |
| نوزاد تازه متولد | ۵ تا ۶/۳ |
علت پلی‌سیتمی
این بیماری که بیشتر در سنین بالا بروز پیدا می‌کند، در مردان شایع‌تر است و رشد بسیار آرامی دارد. علت اصلی پلی‌سیتمی را می‌توان ناشی از موارد زیر دانست:
- علل اولیه: ریشه ژنتیکی دارد و از بدو تولد همراه فرد است.
- علل ثانویه: یکی از عوارض بیماری‌های قلبی-عروقی و ریوی است.
یکی دیگر از مواردی که می‌توان به عنوان علت بروز پلی‌سیتمی در نظر گرفت، کاهش سطح اکسیژن بدن است. این وضعیت می‌تواند به دلیل بیماری‌های کلیوی یا مغز استخوان بروز پیدا کند. در واقع بدن برای جبران شرایطی که باعث افت شدید اکسیژن شده، گلبول قرمز بیشتری تولید می‌کند. دیگر عواملی که می‌توانند باعث کاهش اکسیژن بدن و افزایش تعداد گلبول‌های قرمز شوند، عبارت‌اند از:
- استرس و اضطراب
- آپنه خواب
- بیماری ریوی
- ارتفاعات
- نارسایی و بیماری قلبی مادرزادی
- انسداد مزمن ریه (COPD)
- فیبروز ریوی
- هموگلوبینوپاتی
- اعتیاد به سیگار و نیکوتین
- پلی‌سیتمی ورا
- اختلالات میلوپرولیفراتیو
- کم‌آبی بدن
- تزریق هورمون اریتروپویتین
- داروهای استروئیدی آنابولیک
مقایسه غلظت خون و آب
آب یک ماده بسیار مهم در بدن انسان است و نقش مهمی در تمام عملکردهای آن دارد. در اغلب موارد، پلی‌سیتمی شدید به دلیل کم‌آبی بدن ایجاد میشود و بر سطح الکترولیت‌های بدن اثر می‌گذارد. معمولا متخصصان برای درمان پلی‌سیتمی، نوشیدن مایعات از جمله آب فراوان را در شبانه‌روز توصیه می‌کنند.
آیا غلظت خون باعث ریزش مو میشود؟
ریزش مو را نمی‌توان یکی از عوارض پلی‌سیتمی و افزایش گلبول قرمز خون دانست، اما این شرایط می‌تواند در اثر داروهای درمان‌کننده غلظت خون ایجاد شود. به عنوان مثال، برای درمان پلی‌سیتمی شدید از روش پرتودرمانی استفاده می‌کنند که یکی از عوارض آن، ریزش مو است. بنابراین اگر نگران غلظت خون و ریزش موی ناشی از روش درمان آن هستید، می‌توان گفت این عارضه موقتی بوده و پس از اتمام دوره درمان، برطرف میشود.
غلظت خون و سرطان
همان‌طور که برخی از سرطان‌ها می‌توانند باعث کاهش شدید گلبول‌های قرمز خون شوند، بعضی دیگر منجر به افزایش گلبول قرمز در خون می‌شوند. سرطان‌های ایجادکننده وضعیت پلی‌سیتمی شامل موارد زیر هستند:
- پلی‌سیتمی ورا (نوعی بیماری خونی میلوپرولیفراتیو)
- کارسینوم هپاتوسلولار (شایع‌ترین سرطان کبد در بین بزرگسالان)
- کارسینوم سلول کلیه (شایع‌ترین سرطان کلیه در بین بزرگسالان)
غلظت خون باعث چه بیماری هایی میشود؟
این عارضه باعث کندی حرکت خون در رگ‌ها و قلب میشود که نتیجه آن ایجاد لختگی و بروز سکته قلبی یا مغزی است. از طرفی مبتلایان به بیماری ریوی ممکن است با ابتلا به پلی‌سیتمی دچار انسداد جریان خون (آمبولی ریه) شوند. زخم معده، درد استخوان، دیابت، یبوست، سنگ کلیه و نقرس دیگر بیماری‌های مرتبط با این عارضه به‌شمار می‌آیند.
آزمایشگاه تخصصی دکتر صادقیان، مفتخر به اخذ ایزو ۹۰۰۱ و ایزو ۱۵۱۸۹ انگلستان، تحت نظر دکتر حامد صادقیان، متخصص پاتولوژی سرجیکال و کلینیکال، بالغ بر هزار مورد از آزمایشات مختلف را در زمینه های پاتولوژی، سیتولوژی و میکروبیولوژی، تحت پوشش قرار می دهد.
آزمایشگاه دکتر صادقیان طرف قرارداد بیمه های پایه و اکثر بیمه های مکمل درمان می باشد.
آدرس: مشهد – بلوارامامت – نبش امامت ۳۴ – ساختمان پزشکان امامت
شماره تماس: ۰۵۱-۳۶۰۱۷۸۵۱ و ۰۵۱-۳۶۰۱۷۸۵۲
