زمانی که سرطان پروستات خود را با کم خونی، درد منتشر استخوان ها، شکستگی خودبخود استخوان ها و یا سوراخ های حالب و از کار افتادن کلیه ها نشان می دهد که کار از کار گذشته و دیگر هیچ کاری نمی توان کرد و لذا با توجه به اهمیت سرطان پروستات و تشخیص به موقع آن، سوال و جواب های رایج درباره PSA که نقش چشمک زن در شروع سرطان پروستات مردان را برعهده دارد، با هم مرور می کنیم.
psa چیست؟
PSA یک ماده پروتئینی است که از سلول های پروستات مردان ترشح و اغلب وارد مایع منی شده و در جهت سیال بودن مایع منی و نطفه های مرد و بالغ شدن نطفه ها عمل می کند و در حالت طبیعی مقدار کمی از آن وارد جریان خون می شود.
علت بالا بودن psa در آزمایش خون چیست؟
۱- سرطان پروستات که شایع ترین علت بالا بودن psa است. مشخصه سرطان پروستات افزایش بالارونده ی PSA است یعنی به صورت مداوم در هر اندازه گیری، سطح آن بالا می رود.
۲- بزرگی خوش خیم پروستات و التهاب پروستات نیز از عوامل بالارونده PSA می باشند ولی وقتی علت بالارونده PSA سرطان پروستات نباشد افزایش PSA در این موارد خیلی زیاد نیست و حالت صعودی با گذر زمان ندارد.
در چه سنی باید PSA خون را اندازه گرفت؟
اصولاً سرطان پروستات بیماری مردان بالای ۵۰ سال است و لذا بهترین زمان شروع به چکاپ سرطان پروستات، بالای ۵۰ سال می باشد. در مردانی که عمو، برادر و پدرشان به سرطان پروستات مبتلا شده اند بهتر است، سطح PSA خون در آنها بالای ۴۰ سال اندازه گیری شود.
مقدار نرمال پی اس ای چقدر است؟
اندازه PSA در خون با توجه به حجم، مقدار بزرگی پروستات و سن بیمار تفسیر می شود. مثلاً برای پروستاتی حجیم که اندازه آن ۱۰۰ گرم است، PSA 4-6 اغلب طبیعی است و همین مقدار ۶-۴ اگر حجم پروستات ۳۰ گرم و سن بیمار پایین باشد، می تواند نشان دنده سرطان پروستات در فرد مذکور باشد.
بطور تقریبی مقدار طبیعی PSA در هر سن به صورت زیر است. گرچه بطور کلی، مقدار طبیعی PSA را کمتر از ۴ نانو گرم بر میلی لیتر در نظر می گیرند.
- مردان تا سن ۵٠ سال کمتر از ۳ng/ml
- مردان تا سن ۶٠سال کمتر از ۴ng/ml
- مردان تا سن ٧٠ سال و بیشترکمتر از ۵ng/ml
نکته مهم در اندازه گیری PSA و تشخیص سرطان پروستات برحسب آن، سطح بالارونده مداوم PSA در خون است، یعنی اگر در آزمایش های سریالی و در پیگیری های هر سه ماه سطح PSA خون منحنی بالارونده تدریجی داشته باشد تحت عنوان PSA Rizing و با شک قوی به سرطان پروستات، بیمار حتماً باید تحت بررسی بیشتر قرار گیرد.
رنج نرمال free psa چقدر است؟
psa پروتئینی است که از غده پروستات ترشح می شود. psa در خون به صورت آزاد و کل وجود دارد. free psa یعنی به صورت آزاد و بدون ترکیب با پروتئین وجود دارد.
تفاوت free psa با total psa چیست؟
PSA ترشح شده از پروستات به دو شکل آزاد و ترکیب با پروتئین در خون جریان دارد. هر چه مقدار PSA کل (TOTAL PSA) بالاتر و سطح PSA آزاد (Free PSA) کمتر باشد، شانس ابتلا به سرطان پروستات بالا می رود.
اگر پی اس ای خون بالاتر از طبیعی و یا حالت صعودی داشته باشد تکلیف بیمار چیست؟
شما باید به دکتر کلیه و مجاری ادراری مراجعه نمایید. دومین قدم معاینه انگشتی پروستات شما توسط پزشک جراح کلیه و مجاری ادرار می باشد که اگر در معاینه انگشتی قوام پروستات سفت و سخت باشد شک به سرطان پروستات را بالا می برد ولی روش قطعی تشخیص سرطان پروستات نیست و حالت کمک کننده دارد.
قطعی ترین روش تشخیص سرطان پروستات چیست؟
در هر بیماری که سطح پی اس ای خون آن بالا باشد یا حالت افزاینده دائم داشته باشد و یا در معاینه مقعدی پروستات سفت شده باشد باید نمونه برداری پروستات انجام شود.
نمونه برداری پروستات به کمک سونوگرافی و از راه مقعد قطعی ترین و دقیق ترین روش تشخیص سرطان پروستات می باشد که در آن به کمک سونوگرافی پروستات را از مقعد مشخص کرده و تعداد ۱۲ قطعه از نقاط مختلف و مشکوک پروستات نمونه برداری جهت فرستادن به آزمایشگاه پاتولوژی گرفته می شود و پس از اعلام جواب آزمایشگاه که حدود یک هفته طول می کشد تکلیف بیمار و پزشک در رابطه با سرطانی بودن و یا نبودن پروستات مشخص می گردد.
آزمایشگاه تخصصی دکتر صادقیان، مفتخر به اخذ ایزو ۹۰۰۱ و ایزو ۱۵۱۸۹ انگلستان، تحت نظر دکتر حامد صادقیان، متخصص پاتولوژی سرجیکال و کلینیکال، بالغ بر هزار مورد از آزمایشات مختلف را در زمینه های پاتولوژی، سیتولوژی و میکروبیولوژی، تحت پوشش قرار می دهد.
آزمایشگاه دکتر صادقیان طرف قرارداد بیمه های پایه و اکثر بیمه های مکمل درمان می باشد.
آدرس: مشهد – بلوارامامت – نبش امامت ۳۴ – ساختمان پزشکان امامت
شماره تماس: ۰۵۱-۳۶۰۱۷۸۵۱ و ۰۵۱-۳۶۰۱۷۸۵۲
