نارسایی حاد کبدی به معنی از دست رفتن عملکرد کبد است که به سرعت –در طول چند روز و یا چند هفته- و معمولا در شخصی که از قبل هیچ بیماری کبدی ندارد رخ می دهد. نارسایی حاد کبدی از نارسایی مزمن کبدی، که آهسته تر رخ می دهد شیوع کم تری دارد. همچنین این بیماری که به عنوان نارسایی برق آسای کبدی هم شناخته می شود می تواند باعث ایجاد عوارض جدی از جمله خونریزی زیاد و افزایش فشار در مغز شود. این بیماری یک فوریت پزشکی است که نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. بسته به علت، نارسایی حاد کبدی برخی اوقات می تواند با درمان معالجه شود. هرچند در بیشتر شرایط، پیوند کبد تنها راه درمان خواهد بود.
علائم نارسایی حاد کبدی
علائم و نشانه های نارسایی حاد کبدی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- زردی پوست و کره ی چشم ها (یرقان)
- درد قسمت بالا و سمت راست شکمتان
- تورم شکم
- تهوع
- استفراغ
- ضعف عمومی بدن (کرختی)
- گیجی و سردرگمی
- خواب آلودگی
نارسایی حاد کبدی به سرعت در یک فرد سالم پیشرفت می کند. زرد شدن پوست و چشم ها به همراه حساس شدن بخش بالایی سمت راست شکم یکی از نشانه های اورژانسی ابتلا به بیماری حاد کبدی ست. اگر در خودتان یا هرکس دیگری که می شناسید این علائم دیده شد سریعا به یک متخصص داخلی یا فوق تخصص گوارش مراجعه کنید.
برای درمان نارسایی حاد کبدی باید به چه پزشکی مراجعه کرد؟
معمولا اولین مراجعه بیمار در رابطه با بیماری های گوارشی، مراجعه به متخصص داخلی می باشد.
در صورتی که درمان های مرسوم توسط پزشک متخصص داخلی به نتیجه نرسد یا در مواردی بعد از ویزیت اولیه، بیمار به پزشک فوق تخصص گوارش، کبد و آندوسکوپی ارجاع داده می شود.
علل ابتلا به نارسایی حاد کبدی
نارسایی حاد کبدی زمانی رخ می دهد که سلول های کبدی شما به شدت آسیب ببینند و دیگر قادر به انجام عملکردشان نباشند. متاسفانه اکثر موارد نارسایی حاد کبدی علت مشخصی ندارند اما علل بالقوه ابتلا به این بیماری عبارتند از:
مصرف بیش از حد استامینوفن
مصرف بیش از حد استامینوفن (تیلنول و غیره) به عنوان بیشترین علت ایجاد نارسایی حاد کبدی در ایالات متحده است. نارسایی حاد کبدی می تواند پس از مصرف بیش از حد استامینوفن در یک وعده و یا مصرف بیش از دوز تعیین شده در روز و پس از چند روز اتفاق بیفتد. اگر شما حدس می زنید که خودتان و یا شخص دیگری که می شناسید مقدار بیش از حدی استامینوفن دریافت کرده اید، سریعا به دنبال فوریت های پزشکی بروید. منتظر علائم نارسایی کبدی نباشید.
مصرف داروهای نسخه ای
برخی داروهای نسخه ای شامل آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد تشنج، و ضد التهاب می تواند منجر به نارسایی حاد کبدی شود.
مکمل های گیاهی
داروها و مکمل های گیاهی، از جمله کاوا، افدرا، فرنجمشک و پونه، با نارسایی حاد کبدی مرتبط هستند.
ابتلا به هپاتیت و دیگر ویروس ها
هپاتیت آ، هپاتیت ب و هپاتیت ای می تواند منجر به نارسایی حاد کبدی شود. دیگر ویروس ها که می توانند منجر به نارسایی حاد کبدی شوند عبارتند از اپستین-بار، سیتومگال، و ویروس هرپس سیمپلکس.
سموم
برخی از سموم مانند قارچ وحشی سمی آمانیتا فالوئیدس (کلاهک مرگ)، که گاهی با گونه های خوراکی اشتباه گرفته می شود؛ می توانند باعث ایجاد نارسایی حاد کبدی شوند.
بیماری های خود ایمنی
نارسایی حاد کبدی می تواند در اثر هپاتیت اتوایمیون هم ایجاد شود. این نوع از هپاتیت یک بیماری مرتبط با سیستم ایمنی بدن است که به سلول های کبدی حمله می کند و باعث ایجاد التهاب و آسیب می شود
بیماری های رگ های کبد
بیماری های عروقی، مانند سندرم باد-چیاری، می تواند باعث انسداد رگ های کبد و در نهایت نارسایی حاد کبدی شود.
بیماری های متابولیک
بیماری های نادر متابولیکی مانند بیماری ویلسون و چربی حاد کبد در بارداری، به ندرت می توانند باعث نارسایی حاد کبدی شوند.
سرطان
سرطانی که از کبد شما آغاز شود و یا در کبد شما پخش شود می تواند باعث از کار افتادن کبد شود.
عوارض نارسایی حاد کبدی
نارسایی حاد کبدی اغلب باعث عوارض زیر می شود:
انباشت مایعات بیش از حد در مغز (ادم مغزی)
مایعات بیش از حد در مغز باعث افزایش فشار در مغز می شود، که می تواند باعث جابه جایی بافت های مغز به خارج از فضایی که در حالت نرمال آن را اشغال کرده است می شود (فتق). ادم مغزی همچنین می تواند از رسیدن اکسیژن به مغز جلوگیری کند.
خونریزی و اختلالات خونریزی
یک کبد معوب قادر به تولید کافی فاکتورهای انعقادی نیست و در نتیجه باعث انعقاد خون می شوند. افرادی که نارسایی حاد کبدی دارند اغلب به خونریزی دستگاه گوارش مبتلا می شوند. کنترل خونریزی در این حالت ممکن است سخت باشد.
عفونت
افراد مبتلا به نارسایی حاد کبدی مستعد ابتلا به انواع عفونت ها هستند، به خصوص در خون، و در دستگاه تنفسی و ادراری.
نارسایی کلیه
نارسایی کلیوی اغلب پس از نارسایی کبدی رخ می دهد، به ویژه در مورد مصرف بیش از حد استامینوفن، که هم به کلیه و هم به کبد آسیب می زند.
اگر بعد از مراجعه به دکتر متخصص گوارش ، پزشک مشکوک به نارسایی حاد کبدی باشد، شما احتمالا در یک بیمارستان برای درمان بستری می شوید. بیشتر افراد مبتلا به نارسایی حاد کبدی در بخش مراقبت های ویژه درمان می شوند.
پزشک از شما و یا اعضای خانواده شما سؤال هایی را برای یافتن علت نارسایی حاد کبدی شما می پرسد.
آزمایش های مربوط به نارسایی حاد کبدی
تست ها و آزمایش هایی که برای تشخیص نارسایی حاد کبدی وجود دارد عبارتند از:
تست خون
تست های خونی که برای تعیین میزان عملکرد کبد وجود دارد می تواند شامل آزمایش زمان پروترومبین باشد، که مدت زمانی که طول می کشد تا خون منعقد شود را اندازه می گیرد. ابتلای به نارسایی حاد کبدی باعث می شود که خون با سرعتی که باید منعقد نشود.
تست های تصویری
پزشک شما ممکن است آزمایش های تصویری، مانند سونوگرافی را برای کبدتان تجویز کند. آزمایش های تصویری می تواند آسیب های کبد را نشان دهد و به دکتر شما در تعیین علت مشکلات کبدی شما کمک کند.
بررسی بافت کبد
احتمالا پزشک در یک پروسه مشخص برای برداشتن بخش کوچکی از بافت کبد (بیوپسی کبد) اقدام کند. آزمایش های انجام شده بر روی این بافت کبد می تواند به دکتر شما در علت یابی نارسایی کبد شما کمک کند. به دلیل اینکه افراد مبتلا به نارسایی حاد کبدی در خطر خونریزی در طول نمونه برداری قرار دارند، پزشک ممکن است یک بیوپسی کبد با ایجاد شانت (ورید ژوگلر) انجام دهد. از طریق یک برش کوچک در قسمت سمت راست گردنتان، یک لوله باریک (کاتتر) به یک رگ بزرگ در گردن شما، که از قلب آغاز و به کبد وارد می شود، وارد می شود. سپس پزشک یک سوزن را از طریق کاتتر وارد و یک نمونه از بافت کبد را بر می دارد.
درمان نارسایی حاد کبدی
افراد مبتلا به نارسایی حاد کبدی اغلب در بخش مراقبت های ویژه – و هر زمان که ممکن است و در صورت نیاز، در یک بخش که امکان پیوند کبد دارد – درمان می شوند. پزشک ممکن است درمان خود به خودی کبد را امتحان کند، اما در بیشتر موارد، درمان شامل کنترل عوارض و دادن زمان لازم برای کبد تا التیام یافتن آن می باشد.
درمان های نارسایی حاد کبدی می تواند شامل موارد زیر باشد:
درمان هایی برای بازگرداندن مسمومیت
نارسایی حاد کبدی ناشی از مصرف بیش از حد استامینوفن و یا قارچ سمی با داروهایی که می توانند اثرات سمیت را خنثی کنند و شاید آسیب کبد را کاهش دهند انجام می شود.
پیوند کبد
زمانی که نارسایی حاد کبدی بازگشت پذیر نباشد، تنها راه درمان می تواند پیوند باشد. در طول پیوند کبد، یک پزشک متخصص جراحی عمومی کبد آسیب دیده شما را بر می دارد و آن را با یک کبد سالم از فرد فوت شده جایگزین می کند.
درمان عوارض ابتلا به نارسایی حاد کبدی
پزشک بر روی کنترل عوارض و نشانه هایی که دارید کار خواهد کرد و سعی می کند از عوارض ایجاد شده در اثر نارسایی حاد کبدی جلوگیری کند. این مراقبت ها می تواند شامل موارد زیر باشد:
کاهش فشار اضافی ایجاد شده در مغز بر اثر تجمع مایعات
ادم مغزی ایجاد شده در اثر نارسایی حاد کبدی می تواند فشار را در مغز شما افزایش دهد. داروها می توانند از ایجاد مایعات در مغز شما جلوگیری کنند.
غربالگری برای عفونت
تیم درمانی شما به طور مستمر نمونه هایی از خون و ادرار شما می گیرد تا آن ها را برای عفونت تست کنند. اگر پزشک شما تشخیص دهد که به عفونت مبتلا شده اید، داروهایی برای درمان عفونت دریافت خواهید کرد.
جلوگیری از خونریزی شدید
پزشک می تواند به شما داروهایی برای کاهش خطر خونریزی بدهد. اگر شما خون زیادی از دست بدهید، پزشک شما ممکن است تست هایی را برای یافتن منبع آن انجام دهد و ممکن است به تزریق خون نیاز پیدا کنید.
پیشگیری از ابتلا به نارسایی به حاد کبدی
خطر ابتلا به نارسایی حاد کبدی را با مراقبت از کبد خود و با انجام کارهای زیر کاهش دهید.
از دستورالعمل های داروها پیروی کنید
اگر استامینوفن و یا دیگر داروها مصرف می کنید، به توضیحات داخل بسته برای مقدار مصرف پیشنهادی مراجعه کنید، و بیش از آن را مصرف نکنید.
به دکتر خود در مورد تمام داروهای خود بگویید
حتی داروهای بدون نسخه و داروهای گیاهی هم می توانند با داروهای تجویزی شما تداخل داشته باشند.
اگر نمی توانید الکل را ترک کنید آن را در حد اعتدال بنوشید
مصرف الکل را به میزان حداکثر یک نوشیدنی در روز برای زنان در تمام سنین و مردان بالای ۶۵ سال و حداکثر دو نوشیدنی در روز برای مردان جوانتر محدود کنید.
از رفتارهای پرخطر بپرهیزید
اگر از مواد مخدر تزریقی غیر مجاز استفاده می کنید کمک بگیرید. سرنگ های خود را به اشتراک نگذارید. هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید. اگر تاتو یا خالکوبی می کنید، مطمئن شوید که مغازه ای که انتخاب می کنید سالم و ایمن است. سیگار نکشید.
واکسینه شوید
اگر شما در معرض خطر هپاتیت هستید، اگر شما به هرنوع ویروس هپاتیت مبتلا شده اید و یا بیماری مزمن کبدی دارید به دکتر خود در مورد تزریق واکسن هپاتیت بی بگویید. واکسیناسیون برای هپاتیت آ هم در دسترس است.
از تماس با خون و مایعات بدن دیگر افراد خودداری کنید
فرورفتن اتفاقی سوزن و با پاک کردن نامناسب خون و مایعات بدن دیگران می تواند منجر به گسترش هپاتیت شود. به اشتراک گذاری تیغ و یا مسواک نیز می تواند منجر به گسترش عفونت شود.
قارچ های وحشی نخورید
قارچ های سمی و خوراکی به سختی از یکدیگر تشخیص داده می شوند.
هنگام استفاده از اسپری های آیروسل دقت کنید
زمانی که شما از یک پاک کننده آیروسل استفاده می کنید، مطمئن شوید که اتاق تهویه مناسب دارد، یا از ماسک استفاده کنید. اقدامات حفاظتی مشابهی نیز هنگام سمپاشی حشره کش ها، قارچ کش ها، رنگ و سایر مواد شیمیایی سمی انجام دهید. دستورالعمل سازندگان را دنبال کنید.
مراقب آنچه بر پوستتان می رسد باشید
زمانی که از حشره کش ها و دیگر مواد شیمیایی سمی استفاده می کنید، پوست خود را با دستکش آستین بلند، کلاه و ماسک بپوشانید.
وزن مناسب خود را حفظ کنید
چاقی می تواند باعث ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی شود که شامل کبد چرب، هپاتیت و سیروز می شود.
آزمایشگاه تخصصی دکتر صادقیان، مفتخر به اخذ ایزو ۹۰۰۱ و ایزو ۱۵۱۸۹ انگلستان، تحت نظر دکتر حامد صادقیان، متخصص پاتولوژی سرجیکال و کلینیکال، بالغ بر هزار مورد از آزمایشات مختلف را در زمینه های پاتولوژی، سیتولوژی و میکروبیولوژی، تحت پوشش قرار می دهد.
آزمایشگاه دکتر صادقیان طرف قرارداد بیمه های پایه و اکثر بیمه های مکمل درمان می باشد.
آدرس: مشهد – بلوارامامت – نبش امامت ۳۴ – ساختمان پزشکان امامت
شماره تماس: ۰۵۱-۳۶۰۱۷۸۵۱ و ۰۵۱-۳۶۰۱۷۸۵۲
آزمایشگاه تخصصی دکتر صادقیان با برخورداری از تجهیزات و پرسنل مجرب ، قادر به انجام خدمات نمونه گیری در منزل در مشهد می باشد.
